Geleneksel bir şifamız olan sirke ne yazık ki bilip te unuttuğumuz tatlardan.İyi haber şu ki , son yıllarda sağlıklı yaşam bilincinin artış göstermesiyle yeniden merak edilmekte , denenmekte. Dikkatli bakılırsa sirke yapım atölyelerinin düzenlendiğini de görülebilir. Ben de ilk bilgilerimi ve cesaretimi İstanbul Permakültür Kolektifinin düzenlemiş olduğu böylesi bir atölyede kazandım. Ama herşeyden de önemlisi öğrendiklerimizi hayatımıza uygulamaktan geçiyor.

Peki “neden marketten almıyoruz da evde sirke yapıyoruz” diyebilirsiniz. Endüstriyel üretim evet hijyeniktir! ( Bu hijyene ne kadar ihtiyacımız var sorusu ayrı bir yazının konusu olabilir ) Ancak evde yaptığınızla satılanın aynı şey olmadığını sanırım siz de kabul edersiniz. Sirke dediğimiz doğal fermantasyon süreci 2-3 ay gibi bir süredir. Endüstrinin ürettiği sirkeler 2-3 saatte raflara gelebiliyorsa doğal bir fermantasyondan söz edilemez. Raf ömrünü uzatmak için yapılan rafinasyon ya da filtrelemeler de şüphesiz ki iyileştirici özelliğinden çok şey alıp götürecektir. Herşey bir yana sirke yapımının zannettiğinizden de kolay olduğunun garantisini ben veriyorum . Sirkeyi mutfağınızda pek kullanmıyor olabilirsiniz. Sirkenin iyileştirici yönü ve çok yönlü kullanımı ile ilgili ilerleyen günlerde hazırlayacağımız yazımızı okuduktan sonra bu konuda da fikriniz değişebilir.

Sirke dediğimiz şey meyve şekerinin önce alkole sonra asedik asite dönüşmesi süreci. Dolayısıyla her şekerli meyveden ve şaraptan sirke yapmak mümkün. Meyveniz ne kadar olgun ve şekerli ise daha keskin bir sirke elde ediyorsunuz. Mevsiminde elma , nar , incir ve üzüm sirkeleri yaptım ve hepsi de şahane oldu. Temel yapım aşamaları hepsinde aynı olduğundan ve mevsim itibariyle en güzel uygulamanın elma ile olması nedeniyle , elma sirkesi yapımını en çok gelen sorulardan da yola çıkarak adım adım anlatmaya çalışacağım.

ev yapımı sirke1

 

 

 

 

 

Malzemeler

1 adet 5 litrelik geniş ağızlı bir cam kavanoz
Kavanozun ağzını kapamak için tülbent parçası
Tülbenti bağlı tutmak için paket lastiği / ip parçası
2 kilo organik elma
1 avuç kadar nohut
Varsa 1 su bardağı kadar ev yapımı sirke
Varsa bir parça sirke anası

Yapılışı

1.Adım :  Kış mevsiminin en olgun ve şeker oranı en yüksek organik elmalarını alın.Yeşil, ham, ekşi elmalardan kaçının. Eğer bir elma ağacınız varsa ,diplere dökülen çürük çarık (ama küflü olmayan ) elmalar varsa harika olur.

2.Adım: Sirke yapımında kullanılacak kavanoz/kabı ve elmaları güzelce yıkayın. 3 farklı yöntem var: Elmaları katı meyve sıkacağında sıkarak suyundan sirke yapabilirsiniz. Elmaları yeyip sadece kabuklarından sirke yapabilirsiniz. Ya da benim yaptığım gibi en pratik şekliyle elmaları 4 e bölüp ,ortadaki sert kısım haricinde çekirdekleriyle birlikte kavanoza koyabilirsiniz.Her türlü sirkeleşme olur. Farklılık sirkenin tadında ve bulanıklılığında olabilir.

3.Adım: Nohutu ve varsa sirke ya da sirke anasını bu aşamada kavanoza koyun. Şart değildir sadece fermentasyon sürecini hızlandıracaktır.Elmaların üstünü kavanozun üstünde birazcık boşluk bırakana kadar içme suyuyla doldurun.

4.Adım : Tülbent parçasını 2 kat yaparak paket lastiği ile kavanoza bağlayın. Sirkeleşmenin olabilmesi için mutlaka hava alması gerekir ve tülbent bunu sağlayacak. Bir müddet sonra sirkenin etrafında sirke sinekleri oluşacak ve ertesi gün kaybolacaklar. İşte paket lastiği de bu sinekçikler kavanoza girmesin diye. Sirkeniz oluşana dek kavanozun kapağını kapatmayın. Aksi takdirde havayla teması kesersiniz ve bakteri kardeşler çalışamazlar.

5.Adım : Kavanozunuzu direkt güneş ışığı almayan loş ve ılık bir yerde tutun. İlk yapıldığında elmalar henüz suyun üstündedir. 1 -2 hafta sonra yavaş yavaş aşağıya inecekler, en sonunda da kavanozun dibinde kalacaklar. Elmalar suyun altında kalana dek yaklaşık 1 hafta kadar gün içinde 2-3 kez kavanozu karıştırmanız gerekiyor. Böylelikle elmalar suyla temas edecek ve küflenme olmayacaktır.

6.Adım: Kullandığınız elmaların türüne bağlı olarak sirke 1-2 hafta sonra önce şarap gibi kokacak , beklemeye devam ettikçe sirke kokusunu almaya başlayacaksınız. Bu yaklaşık 2 ay gibi bir süredir. Daha fazla beklemeye devam ederseniz fermentasyon sürecek ve kavanozun ağzında balıkçı ağlarını andıran dantel gibi beyaz bir tabakanın oluştuğunu farkedeceksiniz. Bu tabaka beklemeye devam ettiğinizde fotoğrafta görüldüğü üzere bir sirke anasına dönüşecek .Sirke anası sirkeyi oluşturan bakterilerin atıkları. Elmalar tamamen dibe çöktüğünde keskin sirke kokusunu ve tadını aldığınızda kendiniz tebrik edip sonraki aşamaya geçebilirsiniz.

7.Adım : Sirkenizi tülbentten geçirerek gerekiyorsa 2 kez süzün. Süzülmüş sirkelerinizi ince uzun şişelere alın ve havayla temasını kesin. Serin ve loş bir yerde muhafaza edin. Oluşan sirke anasını da yaptığınız sirkeden bir miktar alıp içinde ,buzdolabında ,kapağı kapalı halde cam bir kabın içinde 1 yıl muhafaza edebilirsiniz. Küçük parçalara ayırıp sirke yapmayı düşünen birilerine hediye edebilirsiniz. Sirke yapmayı düşünen kimse yoksa yapmaya teşvik edebilirsiniz.:)Ya da bir sonraki sirke yapımınızda kullanabilirsiniz. Ne kadar süzerseniz süzün doğal sirkeler , ticarilere göre hem daha bulanık hem de daha tortulu olacaktır.
Sirkeyi yaptınız. Nerelerde nasıl kullanacağınızı biliyor musunuz?

8

Nar sirkesi ve İncir sirkesinin görünümleri.Meyveler tamamen dibe çökmüş ,sirke anası oluşmuş.

7

İncir içerdiği şeker oranından olsa gerek en çabuk fermente olan sirkeydi.

sirke1

sirke anasının kavanozdaki görüntüsü

sirke3

sirke anası tabir edilen kaygan yapı

sirke2

ev yapımı sirke3nar sirkesi